Çocukların Dikkati Nasıl Geliştirilir?

Dikkat sürecini gerektiği gibi kullanabilen bireyler yetiştirmek anne babaların elinde. Peki, dikkat konusunda aileler çocuklarını nasıl yönlendirmeli?

“Dikkatli ol” söylemi, çoğu zaman tehlikeli bir durum karşısında uyarı vermek için çoğu zamansa sınava giren ve hata yapmasından endişelendiğimiz çocuğumuza verdiğimiz tepkidir.

Dikkat önemlidir. Eğer çocuğumuz dikkat etmezse, öğrenme, ayrıntıları görme, çeldiricilere takılma, sosyal ilişkilerini yürütme, tehlikelere karşı korunma gibi beceri gerektiren birçok konuda yetersiz kalabilir. Onu daha dikkatli olması için teşvik etmeliyiz. Ancak çocuğumuza içerik olarak yeteri kadar açık olmayan bir mesajla, daha dikkatli olmasına yardımcı olamadığımız gibi onun endişe ve güvensizlik duymasına yol açabiliriz.

Dikkatsizlik mi, dikkat eksikliği mi?

“Dikkat eksikliği” bir sendromdur ve süreç içerisinde kişinin sosyal ve bilişsel faaliyetlerine olumsuz etki eder. Bu nedenle eğitsel veya medikal tedavi gerektirir. “Dikkatsizlik” ise kişinin anlık duygu durumuna veya fiziksel ihtiyaçlarına göre ortaya çıkabilen bir tutumdur. Bu konuda kesin tanıyı psikiyatri uzmanı koyabilir. Çocuğunuzun uzman görüşü olmadan, “çabuk sıkılıyor” diye “dikkat eksikliği” etiketinin verilmesine izin vermeyiniz.

Eğer çocuğunuz;

• Ödev veya herhangi bir etkinliği bitirmekte zorlanıyorsa,
• Sıklıkla ara verme ihtiyacı duyuyorsa,
• Verilen sözel yönergeleri eksik anlıyorsa,
• Tamamlanmamış bilgilere dayanarak sorulara cevap verme eğilimindeyse,
• Sohbet sırasında konu bütünlüğünü kaçırıyorsa,
• Sınıftaki dikkat dağıtıcılara direnmekte güçlük yaşıyorsa,
• Yönergelerin sık sık unutulması yüzünden ödeve ya da faaliyete başlamada sorun yaşıyorsa bir uzmana başvurmalısınız.

Ailelerin yaptığı hatalar ve öneriler

Dikkatsizsin diye azarlamayın: Kendine ve yaptığı şeye karşı olumsuz duygular hisseden bir çocuk ne kadar istese de “dikkatli” olamaz. Hayatımızdaki her alanda olumlu duygu ve mesajlar daha motive edici ve yapıcıdır. “Dikkatsizsin” yerine “ Soruyu tam olarak anladıktan sonra bence cevaplayabilirsin” şeklindeki somut ve yönlendirici ifadeler çocuğunuza yardımcı olacaktır.

Çocuğunuza model olun: Dikkat gelişimi için bir diğer önemli nokta ise çocuklarımıza çok küçük yaştan itibaren başladıkları işi tamamlamada, yani sebat etme konusunda onlara model ve yardımcı olmaktır. Çocuğunuz bu sayede yaptığı işe odaklanmayı ve beraberinde işini sürdürme konusunda azmetmeyi öğrenecektir. Yarım bıraktığınız kitabınız, tamamlanmamış hobi etkinlikleriniz, tamiri bitmemiş eşyanız, planlama hatasıyla eksik kalan organizasyonlarınız yaşantınızda ne kadar çok yer alırsa çocuğunuz da etkinliklere yeteri kadar zaman ayırma ve odaklanma becerisi konusunda o kadar eksik model görmüş olacaktır.

Onu yönlendirin: Dikkatli olmak için bir etkinliği sürdürme ve tamamlama becerisi kadar etkinlik için harcanan zamanın niteliği de önemlidir. Eğer yarım saatte bitebilecek bir işi bir buçuk saatte bitiriyorsak, dikkatimizi kullanamamışız demektir. Çocuğunuz ödev yaparken süre kullanarak onu çalışma konusunda yönlendirmelisiniz. Süre konusunda karar vermek çocuğunuza ait bir sorumluluk olabilir. “Ödevini bitirmen için ne kadar süreye ihtiyacın var; 30 dakika mı, 20 dakika mı?” gibi zaman kullanımı ile çocuğunuzun odaklanma becerisini destekleyebilirsiniz. Ayrıca ödev yaparken 30 dakikada bir kısa süreli molalar vermek de çok önemlidir.