Yaşamın ilk üç yılında hayatın devamı için çocuk bakıma muhtaçtır. Her ihtiyaç duyduğunda ihtiyaçları giderilen (karnı acıktığında doyurulan, altı kirlendiğinde temizlenen, ağladığında sakinleştirilen) çocuk, “Beni bu dünyada koruyan ve seven birisi var, ben yalnız değilim, dünya güvenli bir yer ve ben güvendeyim, değerli ve özelim” duygusu yaşar.

Bağlanma, bebek ve anne arasında gelişen duygusal bağdır. Anne ile çocuk arasında sürekli bir şeklide, hassas, sıcak, koruyucu, kollayıcı, duyarlı, ihtiyaçları giderilebilir bir ilişki kurulduğunda, kurulan bu ilişkinin güven duygusu taşıdığı görülür. Temel ihtiyaçları duyarlılıkla, sıcak ve içten bir şeklide karşılanan çocuk, annesine güvenir ve bağlanmayı geliştirir. Böylelikle anne ile kurulan güvenli bağlanma ilişkisi çocuğun ileride kuracağı kişiler arası ilişkinin temelini oluşturması açısından da önemlidir.

Anne ile güvenli bağlanma ilişkisinin gerektiği biçimde kurulamaması halinde çocuğun gelişimi geriler hatta bazı alanlarda durur. İhtiyaçları zamanında karşılanmayan, birincil bakıcısı sık sık değişen, talepleri sıcak ve sevecen bir şekilde karşılanmayan çocukta bazı davranış problemleri gözlenir. Örneğin çocuk içine kapanır, çevresindekilere yokmuş gibi davranır, dış uyaranlara tepki vermez, konuşması geriler, uyku problemleri, kabızlık, öfke nöbetleri, inatlaşmalar yaşar, saçını-tırnağını kestirmek istemez.

Çocuğun kendisini koruyup kollayan ve bakımını yapan kişinin yokluğunda öz varlığını tehlikede hisseder ve bu durum ayrılma anksiyetesine (korkusuna) yol açar. Ayrılıkta görülen sıkıntı sadece anksiyete değildir; sevgi objesinin (anne) kaybı uzun sürerse depresyon da görülebilir. Her tehlikede sığındığı güvenli liman anne-babanın kendisini bırakıp gitme olasılığı çocuğu oldukça tedirgin eder, güvenini sarsar. Bu dönemde çocuğunun en büyük korkusu anne-babasından ayrı kalmak, kimsesiz-ortalıkta kalmaktır.

Üç yaşına doğru çocuk ayrılmanın geçici bir durum olduğunu anlayacak bilişsel olgunluğa ulaşır. Çocuk “annem gidebilir, gitse de geri gelir” şeklinde düşünmeye başladığında; yani annesinin yokluğunda onun var olduğunu ve geri geleceğini anladığında “anne devamlılığını” kazanmış olur. İşte bu bilişsel kazanım geliştiğinde ve çocuk kendi öz bakımını yapabilecek olgunluğa eriştiğinde anneden ayrıldığında hissettiği anksiyete azalır.

Çoğu çocuğun üç yaşana geldiğinde ayrılmanın geçici bir durum olduğunu anlayabilecek bilişsel olgunluğa ulaşması nedeniyle zorunlu bir hal olmadıkça üç yaşından önce anaokuluna başlaması önerilmemektedir. Belli bir süre ayrı kalmayı öğrenen, ayrılık anksiyetesi azalmış, temel gereksinimlerini konuşarak ya da jest ve mimikleri ile ifade edebilen, yürüme ve koşma gibi kaba motor becerileri gelişmiş, basit komutları algılayan (gel, otur, bekle vb) ve yerine getirebilen çocukların anaokuluna başlamaya hazır oldukları düşünülmektedir

Okula başlama çocuk için çok uzamış ayrılığın ilkidir. Anaokuluna yeni başlayan çocuk, anne- babasından kısa süreli ayrı kalmaya katlanır. Buna rağmen okul başlangıcında çocukların % 80’i çeşitli derecelerde okula uyum (adaptasyon) güçlüğü çekerler. Uyum sorunun normal olduğu ve zamanla düzeleceği bilinmelidir. Okula başlama işi bir anda anne-babadan tam gün ayrı kalma şeklinde yapılmamalı, aşamalı olarak gerçekleştirilmelidir. Çocuğun okulda kaldığı süre ona hissettirilmeden arttırtmalıdır. Uyum sürecinde dikkat edilmesi gereken önemli noktalardan birisi de düzenli olarak çocuğu okula götürmektir. Çocuk ağlıyor, okula gitmek istemiyor diye anaokulu yerine alternatif sunmak, okula bir gün götürüp bir gün götürmemek çocuğun düzenini değiştirir ve sadece anaokulu döneminde değil, ilköğretim döneminde de sıkıntı yaratır.

Anaokuluna alışma döneminde anne-babaların sabırlı olması, tutarlı ve kararlı bir şeklide çocuklarını okula göndermeleri sayesinde çocuk yeni ortama uyum sağlayacak, öğretmeni ile güvenli ilişki kurabilecek ve akranları ile oyun oynayarak sosyalleşeceklerdir. Unutulmamalıdır ki okula devam etme, çocuğun kronik stresle ne kadar iyi başa çıkabildiğinin göstergesidir. Okula uyum aşamasında çocuğunuza ve kendinize zaman tanımalı, bu eğitimin gerekliliğine inanmalısınız.